A RESEARCH ABOUT THE ARCHITECTURAL FEATURES AND MODULAR DESIGN OF ARCHITECT SINAN’S PRIMARY SCHOOLS

Aim: This study aims to determine the architectural approach of Architect Sinan in primary school design by comparing the architectural features of 8 primary schools which are designed by Architect Sinan in architectural complexes (külliye) in Istanbul and exist until now. Method: The survey drawings of the existing buildings are prepared via fieldwork. These buildings are compared by using the survey drawings which are placed on sheets split into 1 zira (architectural ell) length squares as it was in that era. Results: There are mainly two types of primary schools of Architect Sinan. Single-roomed primary schools have square plan, entrance portico and dome. Double-roomed primary schools consist of two classrooms, one of which is closed and the other is semi-open and these classrooms have different roofing systems and complex mass designs (shape designs). These masonry buildings are similar to each other in terms of plain façade surfaces and form and materials of windows and doors. When the buildings are analysed dimensionally, it is found that adjoining rooms unite with each other with a proportion and it is probable that 1 zira length module was used in the design of these primary schools. Conclusion: It is observed that single-roomed primary schools are similar to each other in the contexts of space organisation and mass design, but double-roomed primary schools are unique design examples in the contexts of the organisation of two spaces and complex mass design. It is also determined that all buildings have modular design approach. During the fieldwork, it has been determined that there are various conservation problems in the primary schools due to improper interventions and restorations. It is important to preserve and sustain these unique buildings, designed by Architect Sinan for young children, by preserving their original architectural features and giving a new function for children.

Keywords: Architect Sinan, Architectural Complex, Primary School, Modular Design, Ottoman Architecture

Doi: 10.17365/TMD.2019.1.9

Amaç: Bu çalışma, Mimar Sinan’ın İstanbul'daki külliyelerde yer alan ve günümüze ulaşmış olan 8 adet sıbyan mektebinin mimarî özelliklerini karşılaştırarak, bu yapıların benzer ve farklı yönleri ile Mimar Sinan’ın bu yapı türü için tasarım yaklaşımını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Alan çalışması ile yapıların rölöveleri alınmış ve o dönemin uzunluk ölçüsü birimi olan 1 zira (mimar arşını) boyutunda karelere bölünmüş olan paftalara yerleştirilen plan ve cephe çizimleri yardımıyla karşılaştırmalar yapılmıştır. Bulgular: Çalışma kapsamındaki sıbyan mektepleri incelendiğinde, temel olarak tek mekânlı ve çift mekânlı olmak üzere bir ayrım olduğu görülmüştür. Tek mekânlı sıbyan mektepleri kare planlı, önü saçaklı ve üzeri kubbe ile örtülüdür. Çift mekânlı sıbyan mektepleri yan yana biri kapalı diğeri yarı açık iki mekândan oluşan, farklı üst örtü elemanlarına ve hareketli kütlelere sahip olan yapılardır. Tümü kâgir olan sıbyan mektepleri, yalın cephe yüzeyleri, kapı ve pencerelerin biçim ve malzemeleri bağlamlarında birbirlerine benzemektedirler. Boyutsal olarak bir inceleme yapıldığında yan yana gelen mekânların birbirlerine göre belirli oranlarda yapıldığı ve bu yapılarının 1 zira boyutunda modül kullanılarak tasarlanmış olabileceği görülmüştür. Sonuç: Tek mekânlı sıbyan mekteplerinin mekân kurgusu ve kütle olarak birbirlerine benzediği, çift mekânlı sıbyan mekteplerinin ise iki mekânın kurgusu ve hareketli kütleleri bağlamında farklı tasarım örnekleri şeklinde olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, incelenen tüm yapılarda modüler tasarım yaklaşımın varlığı tespit edilmiştir. Alan çalışması sırasında, sıbyan mekteplerinde kullanıcıların hatalı müdahaleleri ve hatalı onarımlar nedeniyle çeşitli koruma sorunlarının var olduğu tespit edilmiştir. Mimar Sinan’ın küçük çocuklar için tasarladığı bu özel yapıların, özgün mimarî özellikleri korunarak ve yine çocuklara yönelik yeni bir işlev verilerek korunup yaşatılması önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Mimar Sinan, Külliye, Sıbyan Mektebi, Modüler Tasarım, Osmanlı Mimarisi

Doi: 10.17365/TMD.2019.1.9

Page Range: 229-268